Rodzaje tokarek

Tokarki to urządzenia służące do obróbki skrawaniem przedmiotów zazwyczaj o powierzchni brył obrotowych. Najczęściej mamy tu do czynienia z toczeniem zewnętrznym wałków, stożków, kul oraz gwintów (które są również wytaczane wewnętrznie). Do głównych narzędzi obróbczych w tokarkach należą nóż tokarki, wiertło i narzędzia do gwintowania. Toczenie wykonywane jest poprzez wprawienie w ruch obrotowy obrabianego przedmiotu, a następnie skrawanie jego powierzchni za pomocą narzędzi obróbczych. Istnieje wiele rodzajów tokarek, różniących się przeznaczeniem i rodzajem obróbki. 

Tokarki kłowe

Wykorzystywane są do obrabiania przedmiotów, które klasyfikujemy według zasady l>6d (l – długość, d – średnica). Elementy umieszczane są między wrzecionem, a tzw. kłem przypominającym stożek, umożliwiającym swobodny obrót. Wyróżniamy kilka rodzajów tokarek kłowych, różniących się między sobą rozstawem kłów i największą średnicą toczenia nad łożem i suportem. 

Tokarki kłowe stołowe wykorzystywane są do małych elementów, które wymagają dużej precyzji. Sprawdzają się w szczególności w przemyśle zegarmistrzowskim, optycznym, precyzyjnym i drobnej wytwórczości. Urządzenia te są zazwyczaj niewielkich rozmiarów z podstawą z drewnianej lub metalowej szafki.

Tokarki kłowe uniwersalne używane są do obróbki metalowych przedmiotów i nacinania gwintów. Posiadają bardzo szeroki zakres zastosowania i sprawdzają się zarówno przy obróbce zgrubnej, jak i precyzyjnej.

Tokarki kłowe produkcyjne wyróżniają się bardzo wysoką prędkością i szerokim zakresem zastosowań. Wykorzystuje się je przy mało- i średnioseryjnej produkcji, gdy praca tokarek wielonożowych nie jest opłacalna. W przeciwieństwie do innych tokarek pociągowych, tokarki kłowe produkcyjne nie posiadają śruby pociągowej, przez co nie sprawdzają się zupełnie w procesach gwintowania.

Tokarki kłowe wielonożowe wykorzystywane są do dokładnej obróbki elementu, przy pomocy wielu noży jednocześnie. Cechą charakterystyczną tego typu urządzenia jest posiadanie dwóch suportów – przedniego i tylnego, które działają niezależnie od siebie. Tylny służy do toczenia wzdłużnego, przedni do poprzecznego. Tokarki wielonożowe sterowane są elektromechanicznie lub elektrohydraulicznie. 

Tokarki kłowe ciężkie służą do ogólnej obróbki bardzo dużych przedmiotów. Nie straszne im nawet elementy ważące kilkanaście ton. Wykorzystuje się je do wielu zadań m.in. nacinania gwintów, toczenia zgrubnego i wykończającego, frezowania i wiercenia.

Tokarki kłowe do obróbki gładkościennej wykorzystywane są do precyzyjnego wykańczania przedmiotów. W tym celu używają noży z diamentowymi ostrzami lub wykonanych ze spiekanych węglików. 

Kopiarki służą do kopiowania przedmiotów. Ostrze noża przesuwa się po kopiowanym przedmiocie, sczytując jego kształt, który jest następnie odwzorowywany z dbałością o najmniejsze szczegóły. Kopiarki są bardzo dokładne i pracują w trybie ciągłym. 

Inne rodzaje tokarek

Tokarki uchwytowe dzielą się na pionowe i poziome. Te drugie posiadają dwa suporty krzyżowe i elektrohydrauliczne sterowanie, które umożliwia jednoczesne obrabianie elementu za pomocą wielu narzędzi. Tokarki uchwytowe pionowe umożliwiają łatwy dostęp do obrabianych przedmiotów.

Tokarki tarczowe wykorzystywane są do obróbki niskich przedmiotów o bardzo dużej średnicy. Ich budowa umożliwia łatwe zakładanie takich materiałów. Obrabiarki tarczowe są bardzo wydajne, gdyż można za ich pomocą obrabiać materiał przy użyciu kilku noży jednocześnie. Dzielimy je na poziome i pionowe (karuzelowe). 

Tokarki rewolwerowe, zwane także rewolwerówkami, umożliwiają obrabianie przedmiotów przy użyciu kilkunastu narzędzi, które są umieszczone w ruchomej głowicy rewolwerowej. Wykorzystuje się je do obróbki zgrubnej i wykańczającej bardzo skomplikowanych elementów. Urządzenia te są bardzo proste w obsłudze, dzięki czemu może ich pilnować nawet początkujący adept sztuki tokarskiej. 

Półautomaty tokarskie pozwalają na praktycznie bezobsługową pracę. Człowiek potrzebny jest tylko do założenia i zdjęcia obrabianego elementu. Obrabiarki tego typu pozwalają na uzyskanie efektu jak przy użyciu tokarek o tzw. tradycyjnej konstrukcji. 

Automaty tokarskie to maszyny, które są w stanie wykonywać samodzielnie wszystkie operacje związane ze skrawaniem. Zatrzymują się dopiero po wyczerpaniu się materiału. Człowiek potrzebny jest tylko do uruchomienia maszyny, uzupełnienia brakującego materiału i do okresowego kontrolowania pracy urządzenia. 

Zataczarki stosuje się głównie w narzędziowniach i wytwórniach narzędzi. Ich praca polega na obróbce zębów frezów zataczanych.

Tokarki specjalne przygotowywane są specjalnie na potrzeby branży kolejowej i hutniczej, a także  przemyśle motoryzacyjnym i zbrojeniowym. Za ich pomocą obrabia się konkretne przedmioty, które wykorzystywane są tylko i wyłącznie w tych branżach. W kolejnictwie mogą to być m.in. osie kół wagonów i tramwajów oraz zestawów kołowych i zderzaków. W branży motoryzacyjnej za pomocą tokarek wykonuje się m.in. wały korbowe oraz części do silników.